آموزش تدوین و فیلم سازی به زبان ساده
تغییر قاب بندی یا کادربندی در تصویربرداری زمانی لازم و ضروری است که هدف مورد نظر ما در صحنه جا به جا شود، و یا نمای گرفته شده خسته کننده شده و نیاز به تغییر آن به جهت جلب توجه بیننده احساس شود. وقتی از تغییر صحبت می کنیم، منظور می تواند کارهای متعددی مثل چرخش دوربین جهت تنظیم فضای رو به بالای تصویر و یا زوم کردن بر روی هدف مورد نظر را در بر بگیرد.
هنگام قاب بندی نما حتما باید به مسائل و موضوعاتی دقت کنید. برخی از نکات در این موضوع اهمیت به سزایی را ایفا می کنند. اولی این که حتما توجه داشته باشید که خارج از قاب تصویر شما چه اشیا و مکان هایی وجود دارند. این موضوع به این دلیل حائز اهمیت است چون که ممکن است برخی از این اشیا وارد قاب بندی مورد نظر شما شوند. دومین نکته این است که در نمای بسته شده توسط تصویر بردار این اشیا و یا مکان و افراد چگونه با قاب مورد نظر شما ارتباط برقرار می کنند.
قاب تصویر در واقع به همان چارچوبی از تصویر گفته می شود که ما در تلویزیون می بینیم. در واقع ما به این قاب تلویزیونی تخت و دو بعدی عادت کرده ایم و تصور داریم که صحنه مورد نظر نیز همین شکلی بوده و همه چیز به چشم ما عادی و طبیعی جلوه می کند. به هیچ وجه متوجه ماهیت ساختگی و مصنوعی این تصاویر نیستیم. در واقع ما به این قاب تصویری در تلویزیون خو گرفته ایم. تخت بودن صفحه تلویزیون و دو بعدی بودن آن بر روی تفسیر ما از دیده های خود تاثیر می گذارد و حتی می تواند منجر به ایجاد برخی توهمات و تصورات غلط در باور ما شود. برای مثال، در قاب یک صحنه ای ممکن است افراد یا اشیایی که در فاصله دور از هم قرار دارند کاملا نزدیک و به هم چسبیده به نظر بیایند. فرض کنید مثلا ستون طوری مشاهده شود که انگار از سر فردی روییده است. همچنین در برخی حالات با تغییر در زاویه عدسی و فاصله صحنه مورد نظر شکل و اندازه اشیا و افراد در تصویر تغییر کند. یا مثلا ممکن است در چارچوب تصویر تلویزیونی رنگ متفاوت از صحنه اصلی مشاهده شوند. رنگ های روشن و براق ممکن است به دلیل فاصله کم با آنها بسیار زننده دیده شوند، اما با تغییر زاویه عدسی حالتی بسیار مطلوب و خوشایند داشته باشند. این نشانگر اهمیت نقطه دید در این موضوع می باشد. البته عوامل دیگری نیز به رنگ تصویر گرفته شده از صحنه بستگی دارد مثل اندازه، وضوح، بافت، زاویه و رنگ نور مورد استفاده. یا مثلا زاویه دوربین را می توان به گونه ای تنظیم کرد که نشانگر تجمع اشیا و افراد در یک ناحیه و الگو بندی خاصی در آنها باشد. اما باید به خاطر داشت که با تغییر مکان فرد یا شی مورد نظر در تصویر بهم می ریزد و ممکن است از توازن خارج شود. در زیر نمودار عمومی موقعیت دوربین را ارائه می کنیم که نشانگر نحوه قاب بندی تصویر و طریقه رسیدن به نمای مطلوب است.
انواع متعددی از نما وجود دارند که هر تصویر برداری باید اطلاعات دقیق از آنها داشته و نحوه بکارگیری درست آنها را فرا بگیرد. در این بخش از سایت رسانه فارسی به سه مورد اصلی از انواع نماها در تصویربرداری اشاره خواهیم داشت.
قطعا کار دوربین چیزی بیش از یک تصویر برداری ساده از صحنه می باشد و تصویر گرفته شده می تواند حس و یا مطلب خاصی را به بیننده انتقال دهد. همانطور که میدانید انتخاب و محاسبه نما در تصویربرداری یکی دیگر از موضوعات بسیار مهم می باشد که می توان از این طریق چیزی را در معرض توجه مخاطبان قرار داد و یا حتی به آنها دیدی کلی از فضا داده و امکان سیر در تصویر و انتخاب نقاط مورد توجه را ایجاد کرد. می توان در فیلم برداری بخشی از صحنه را انتخاب کرده و جوری از آن تصویر گرفت که مهم ترین بخش صحنه به نظر بیاید و یا می توان کاری کرد که چیزی در صحنه کاملا بی اهمیت جلوه کند. هر یک از این موارد گفته شده یک نما هستند و ما برای اینکه بتوانیم به تصاویر گرفته شده نظم خاصی ببخشیم باید یاد بگیریم که این نما ها را دسته بندی کنیم. نما ها قابلیت تاثیر گذاری خیلی زیادی بر روی افراد دارند و به همین دلیل باید جدی گرفته شوند.
به طور کلی، نما به مقداری از تصویر که هدف مورد نظر ما در تصویر برداری را پوشش می دهد گفته می شود. نما ربطی به اندازه ی تصویر ربطی ندارد، بدین معنا که یک نما را هم می توان با عدسی زاویه باز و فاصله کم، و یا با عدسی زاویه باز و فاصله زیاد گرفت. نما همان خواهد بود اما در کل این دو تصویر از لحاظ پرسپکتیو و عمق تصویر متفاوت خواهند بود.
اگر بخواهیم فوکوس تصویر را تعریف کنیم باید بگوییم که وقتی عدسی دوربین از چیزی تصویر دقیق و واضحی می گیرد یعنی بر روی آن فوکوس کرده است. البته فقط چیزی که روی آن فوکوس شده است شفاف و واضح نخواهد بود، بلکه هر چیزی که در اطراف و دور و بر آن قرار دارند نیز ممکن است واضح و شفاف باشند. این موضوع به عمق منطقه فوکوس ربط دارد. این عمق می تواند بسیار متفاوت باشد و در تصویری چند سانتی متر و در تصویر دیگری چندین متر باشد. این ناحیه همان عمق میدان است که قبلا در سایت رسانه فارسی در مورد آن حرف زده ایم. خارج از این عمق تصاویر کم کم شروع به محو شدن می کنند و وضوح و شفافیت منطقه فوکوس در آنها مشاهده نمی شود.
سه پایه دوربین نقش تکیه گاهی امن و مطمئن را برای دوربین ایفا می کند که در شرایط سخت و تکانهای شدید و یا حتی به هر دلیلی که به ذهنتان خطور کند می تواند ایمنی و امنیت دوربین شما را فراهم سازد. سه پایه دوربین که Tripod نیز نامیده می شود ابزاری قابل حمل بوده و می توان با استفاده از آن ارتفاع دوربین را به اندازه دلخواه تنظیم کرد (از 55 سانتی متر تا دو متر)
کلگی پایه یکی دیگر از ابزاری است که یک فیلم بردار حتما باید اطلاعات دقیق و جامعی از نحوه اتصال به پایه دوربین و کاربرد آن داشته باشد. هدف داریم که در این بخش از رسانه فارسی به این موضوع آن بپردازیم و در حد توان اطلاعات خود را با شما به اشتراک بگذاریم. وظیفه کلگی پایه که کلگی پن و یا پن هد نیز نامیده می شود این است که دوربین را به پایه اصلی آن متصل کند. این ابزار دو کار مهم انجام می دهد: اول اینکه این وسیله امکان تکیه گاهی محکم برای دوربین بر روی پایه را فراهم می سازد، دوم اینکه به فیلم بردار امکان حرکات دوربین به هر سمت و سویی چه بالا و پایین و چه چپ و راست را می دهد.
اگر نگاهی به اطراف خود بیاندازیم حتما توجهمان به انواع دوربین های پرتابل جلب خواهد شد. این نوع دوربین ها همه جا وجود دارند و استفاده از آنها بسیار آسان است. دوربین های پرتابل عموما در برنامه های خبری، فیلم برداری در خارج از استدیو، و حتی در فیلم برداری های کوتاه درون استودیو به طور فراوان مورد استفاده قرار می گیرند. در سایت رسانه فارسی خواهیم دید که این دوربین ها در شرایط متعددی کارایی دارند و ظرفیت آنها در اشکال تک سی سی دی تا اشکال سه سی سی دی که با کیفیت ترین تصاویر را ارائه می دهند قابل استفاده می باشد.
شکل گیری آموزش تصویربرداری ابتدا از شناخت و یا آموزش دوربین فیلمبرداری آغاز میشود. همانطور که در دروس قبلی آموزش فیلمبرداری به آن اشاره کردیم برای تصویربرداری موفق باید دوربین خود را به خوبی بشناسید و کارایی آن را بدانید. انواع سیستم دوربین های فیلمبرداری نیز یکی از درس های کارآمد در حوزه تصویربرداری به شمار میرود که در ادامه به این مبحث خواهیم پرداخت.